نرخ ارز شناور چه ارتباطی با فارکس دارد؟

تاریخچه بازار فارکس از سه سیستم پولی عبور عبور می کند:

سیستم استاندارد طلا

سیستم برتون وودز

توافق نامه اسمیتسونیان

سیستم نرخ ارز شناور

ظهور نرخ ارز شناور

در ژوئیه 1944 یا 1323 خورشیدی متفقین که شامل نمایندگان 44 کشور بودن با برگزاری کنفرانس در برتون وودز به یک استاندارد مالی جدید را آغاز کردند، این کنفرانس صندوق بین المللی پول و بانک جهانی را تأسیس کرد و در آن دستورالعمل هایی برای سیستم نرخ ارز ثابت تعیین شد. این سیستم قیمت طلا را 35 دلار در هر اونس تعیین کرد.

در حالی که کشورهای شرکت کننده، ارز خود را به دلار گره می زدند. دلار آمریکا تبدیل به ارز ذخیره ای برای اکثر کشورهای دنیا شد. بنابراین اکثر کشور ها دارای نرخ ارز ثابت با اتصال به دلار کار می کردند.
این سیستم مدت زیادی پایدار نماند اولین شکاف بزرگ در این سیستم در سال 1967 ظاهر شد و به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی امریکا، رئیس جمهور ریچارد نیکسون استاندارد طلا را در سال 1971 حذف کرد. حتی توافقنامه اسمیتسونیان نیز کمکی نکرد و در اواخر سال 1973 و یا به عبارتی 1352 خورشیدی، سیستم برتون وودز سقوط کرد و ارزهای شرکت کننده مجاز به تغییر سیستم شناور شدند.

نرخ ارز شناور چیست؟

نرخ ارز شناور (Floating Exchange Rate) سیستمی است که قیمت ارز یک کشور توسط بازار فارکس براساس عرضه و تقاضا نسبت به ارزهای دیگر تعیین می شود. این در تضاد با نرخ ارز ثابت است که در آن دولت به طور کامل یا عمدتا نرخ را تعیین می کند.

درک نرخ ارز شناور

نرخ ارز شناور به این معنی است که بازار (عرضه و تقاضا) قیمت ها را تعیین می کند. البته شناور بودن نرخ ارز به این معنی نیست که کشورها برای مداخله و دستکاری قیمت ارز خود تلاش نمی کنند، زیرا دولت ها و بانک های مرکزی به طور منظم سعی می کنند قیمت ارز خود را برای تجارت بین الملل مطلوب نگه دارند.

نرخ های ارز شناور پس از عدم موفقیت در استاندارد طلا و توافق برتون وودز محبوبیت بیشتری پیدا کردند زیرا در سیستم نرخ ارز شناور یک ارز نسبت به سایر ارزهای دیگر آزادنه نوسان می کند.

نرخ ارز شناور چگونه کار می کند؟

اگر یک ارز از سیستم شناور تبعیت کند، انگاه گمانه زنی ها، شایعات، بلایا و عرضه و تقاضای روزمره در نتیجه ارزش آن تاثیر می گذارد.

نرخ شناور به این معنی نیست که بانک مرکزی مداخله ای در نرخ ارز انجام نمی دهد بلکه با توجه به شرایط و نوسانات شدید کوتاه مدت، بانک مرکزی همانند یک بازیگر در بازار ارز نقش بازی کرده و شروع به خرید و فروش ارز می کند. به همین دلیل است که اکثر بانک های مرکزی با اینکه دارای نرخ شناور هستند در صورت تغییر شدید در ارزش پول درست به خرید و فروش در بازار ارز می زنند.

تفاوت نرخ ارز شناور با نرخ ارز ثابت چیست؟

ارز شناور

نرخ ارز به طور کلی به دو روش تعیین می شود: ثابت یا شناور، همانطور که توضیح داده شد نرخ شناور توسط بازار آزاد از طریق عرضه و تقاضا تعیین می شود، بنابراین اگر تقاضا برای ارز زیاد باشد، ارزش آن افزایش می یابد. اگر تقاضا کم باشد، قیمت ارز پایین می آید.

ارز ثابت

نرخ ثابت یا تضمینی توسط دولت از طریق بانک مرکزی تعیین می شود، این نرخ در برابر واحد پولی دیگر جهان که از اهمیت بالایی برخودار است تنظیم می شود (مانند دلار آمریکا ، یورو یا ین ژاپن)

دولت برای حفظ ارزش ارز و ثبات در اقتصاد، پول ملی را در مقابل ارزی که به آن متصل است خرید و فروش می کند، از جمله کشورهایی که ارزشان به پول دیگر ارزها متصل است می توان به عربستان سعودی و چین اشاره کرد که به دلار آمریکا متصل هستند.

چرا دولت در ارزش ارز مداخله می کند

زمانی که ارزش یک ارز خیلی بالا یا خیلی کم باشد بر اقتصاد کشور تاثیر منفی می گذارد و باعث می شود تجارت و توانایی پرداخت بدهی برای دولت سخت شود بنابراین دولت ها به واسطه بانک مرکزی در بازار حضوری فعال دارند تا بتواند ارزش ارز را برای مدتی در حالتی مطلوب و مناسب نگه دارند.

سیستم شناور منعکس کننده قدرت اقتصادی نسبی و اختلاف نرخ بهره بین کشورها است.

تلاش ناموفق برای مداخله در ارز

متوجه شدیم در سیستم های پولی با نرخ ارز شناور بانک های مرکزی ارز محلی خود را برای تنظیم بازار، خرید و فروش می کنند. این می تواند با هدف ایجاد ثبات در بازار یا دستیابی به یک تغییر عمده در نرخ ارز باشد، گروههایی از بانکهای مرکزی، مانند بانکهای کشورهای (G-7) که شامل کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، انگلستان و ایالات متحده، اغلب برای مداخلات در بازار ارز با یکدیگر همکاری می کنند تا تأثیرات خود را افزایش دهند.

البته مداخلات بانک های مرکزی همیشه موفقیت آمیز نیست و گاهی ممکن است با شکست روبرو شود.

یک مثال برجسته از مداخله ناموفق در سال 1992 اتفاق افتاد زمانی که جورج سوروس، سرمایه دار مشهور حمله به پوند انگلیس را به عهده گرفت.

پوند در اکتبر 1990 وارد سازوکار نرخ ارز اروپا (ERM) شد، که برای محدود کردن نوسانات ارزی به یورو طراحی شده بود. سوروس معتقد بود که پوند با نرخ بیش از حد بالا وارد شده است، و با حمله هماهنگی به پوند، بانک انگلیس مجبور شد ارزش پول را کاهش و از (ERM) خارج شود. این مداخله ناموفق 3.3 میلیارد پوند هزینه برای خزانه داری انگلیس هزینه بهمراه داشت. از طرف دیگر، سوروس بیش از 1 میلیارد دلار درآمد کسب کرد.

بانک های مرکزی همچنین می توانند با افزایش یا کاهش نرخ بهره به طور غیر مستقیم در بازارهای ارز مداخله کنند تا بر جریان وجوه سرمایه گذاران به کشور تأثیر بگذارد. از آنجا که تلاش برای کنترل قیمت ها در محدوده های تنگاتنگ در طول تاریخ شکست خورده است ، بسیاری از کشورها تصمیم می گیرند ارز خود را شناور کنند و سپس اگر بیش از حد نوسان داشت، از ابزارهای اقتصادی برای ثبت آن کمک بگیرند.

شناور کثیف چیست

شناور کثیف Dirty Float یک نرخ ارز شناور است که در آن بانک مرکزی یک کشور گاهی اوقات برای تغییر جهت یا سرعت تغییر ارزش پول یک کشور مداخله می کند. در بیشتر موارد ، بانک مرکزی در یک سیستم شناور کثیف قبل از اینکه مخل اقتصاد داخلی شود، در برابر شوک اقتصادی خارجی مانند یک بافر عمل می کند. شناور کثیف به عنوان “شناور مدیریت شده” managed float نیز شناخته می شود. این می تواند با یک شناور تمیز Clean Float، جایی که بانک مرکزی دخالت نمی کند، در تضاد باشد.

نکات کلیدی شناور مدیریت شده
شناور کثیف زمانی اتفاق می افتد که قوانین یا قوانین پولی دولت بر قیمت گذاری ارز آن تأثیر بگذارد.
با یک شناور کثیف، نرخ ارز در بازار آزاد مجاز به نوسان است، اما بانک مرکزی می تواند برای نگه داشتن آن در محدوده مشخصی مداخله کند، یا از روند آن در جهت نامطلوب جلوگیری کند.
شناورهای کثیف یا مدیریت شده هنگامی که کشوری Currency Board ایجاد می کند استفاده می شود.
هدف از شناور کثیف پایین نگه داشتن نوسانات ارزی و تقویت ثبات اقتصادی است.

درک نرخ شناور کثیف

بسیاری از کشورهای در حال توسعه به دنبال محافظت از صنایع داخلی و تجارت خود با استفاده از managed float شناور مدیریت شده در نرخ ارز دخالت می کند.

فراوانی چنین مداخله ای متفاوت است. به عنوان مثال، بانک رزرو هند از نزدیک روپیه را در یک باند ارز بسیار باریک مدیریت می کند در حالی که سازمان پول سنگاپور به دلار محلی اجازه می دهد تا آزادانه در یک باند نامعلوم نوسان کند. به عبارت دیگر هند به روپیه اجازه نوسان خارج از یک محدود قیمتی را نمی دهد اما کشور مثل سنگاپور برای دلار خود کانل قیمتی مشخصی در نظر ندارد و تجازه می دهد آزدانه حرکت کند.

عدم اطمینان بازار

بانک های مرکزی با یک Dirty Float شناور کثیف گاهی اوقات برای عدم ثبات بازار در زمان عدم اطمینان گسترده اقتصادی مداخله می کنند. بانک های مرکزی هر دو کشور ترکیه و اندونزی بارها و بارها در سال های 2014 و 2015 برای مبارزه با ضعف ارزی ناشی از بی ثباتی در بازارهای نوظهور در سراسر جهان مداخله آشکار کردند برخی از بانکهای مرکزی ترجیح می دهند هنگام مداخله در بازارهای ارز ، اعتراف عمومی نداشته باشند. به عنوان مثال ، شایعات گسترده ای در مورد بانک نگارا مالزی برای حمایت از Ringgit مالزی در همان دوره وجود داشت، اما بانک مرکزی این مداخله را تصدیق نکرده است.

حمله سفته بازی

بانک های مرکزی گاهی اوقات برای حمایت از پول ملی که مورد حمله دلالان یا صندوق های سرمایه گذاری قرار می گیرد در بازار ارز مداخله می کنند. به عنوان مثال، یک بانک مرکزی ممکن است دریابد که یک صندوق سرمایه گذاری حدس می زند که ارزش پول ملی به طور قابل ملاحظه کاهش می یابد. بنابراین، صندوق سرمایه گذاری در حال ایجاد موقعیت های فروش است.

بانک مرکزی می تواند حجم بسیاری از ارز خود را خریداری می کند تا میزان کاهش ارزش ناشی از صندوق سرمایه گذاری را محدود کند.
سیستم شناور مدیریت شده نمی تواند شناور واقعی باشد زیرا از نظر تئوری یک سیستم نرخ شناور واقعی اجازه مداخله نمی دهد.
با این حال، مشهورترین نزاع بین دلالان و بانک مرکزی در سپتامبر 1992 اتفاق افتاد، زمانی که جورج سوروس بانک انگلیس را مجبور کرد پوند را از مکانیزم نرخ ارز اروپا ERM خارج کند. از نظر تئوری پوند آزادانه شناور است، اما بانک انگلیس میلیاردها دلار صرف یک تلاش ناموفق برای دفاع از پوند کرد.

نرخ شناور تمیز چیست

شناور تمیز Clean Float ، که به آن نرخ ارز خالص pure exchange rate نیز گفته می شود، زمانی اتفاق می افتد که ارزش ارز یا نرخ ارز صرفاً توسط عرضه و تقاضا در بازار تعیین شود. شناور تمیز نقطه مقابل شناور کثیف است و هنگامی رخ می دهد که قوانین یا قوانین دولت بر قیمت گذاری ارز تأثیر بگذارد.

شناور تمیز چگونه کار می کند

بیشتر ارزهای جهان به عنوان بخشی از سیستم شناور ارز هستند. اما همگی از شناور تمیز یا Clean Float تبعیت نمی کنند.
سیستم نرخ ارز شناور تنها در زمانی می تواند فعال باشد که تمام سیستم اداری یک کشور در جهت منافع آن پیش برود.
در یک کلام زمانی بانک مرکزی می تواند از سیستم شناور تمیز تبعیت کند که منافع اکثر شهروندان بدون توجه به جایگاهشان تامین گردد. و این منافع با سایر ملت ها گره خورده و باعث شکل گیری منافع بلند مدت شود در این شرایط است که بانک مرکزی نیازی به دخالت در نرخ ارز ندارد. ذکر این نکته قابل توجه می باشد که خیلی از کشورها از سیستم شناور استفاده می کنند اما تعداد سیستم های شناور تمیز محدود است.

چین آخرین کشوری بود که از ارز ثابت استفاده می کرد و در سال 2005 آن را برای سیستم ارزی مدیریت شده کنار گذاشت.
شناورهای تمیز یعنی هیچ دخالتی از سوی دولت در مبادله ارز وجود نداشته باشد. شناورهای تمیز نتیجه اقتصاد laissez-faire (زبان فرانسوی) با معنی بازار آزاد است که دولت محدودیت های بسیار کمی را بر خریداران و فروشندگان اعمال می کند.
در حقیقت، حفظ یک شناور تمیز برای مدت طولانی دشوار است، زیرا نیروهای بازار می توانند نوسانات و حرکات ارزی غیرمنتظره ای را به وجود آورند که برای فعالیت اقتصادی یک کشور مضر است. در چنین مواردی ، ممکن است بانک مرکزی وارد مداخله در بازار شود.

محدودیت های سیستم شناور تمیز

یک ارز شناور تمیز می تواند در معرض شوک های خارجی مانند افزایش قیمت نفت قرار گیرد که این امر می تواند حفظ سیستم شناور تمیز را برای کشورها دشوار کند. مبادله ارزی شناور واقعی می تواند میزان نوسان و عدم اطمینان خاصی را تجربه کند. به عنوان مثال، نیروهای خارج از کنترل دولت، مانند درگیری های ژئوپلیتیکی ، بلایای طبیعی ، یا تغییر الگوی آب و هوا که بر محصولات و صادرات تأثیر می گذارد، می توانند بر قیمت ارز تأثیر بگذارند. دولتی تمایل به مداخله برای اعمال کنترل بر سیاست های پولی پیدا می کند.بنابراین وضعیت های گوناگونی وجود دارد که با عث می شوند یک سیستم به طور کامل نتواند شناور تمیز را رعایت کند.

کانادا سیستمی را حفظ می کند که بیشترین شباهت را به یک ارز شناور واقعی دارد. بانک مرکزی کانادا از سال 1998 در قیمت دلار کانادا مداخله نکرده است .2 ایالات متحده همچنین نسبتاً کم در قیمت دلار آمریکا دخالت می کند.